رنگ کردن تنه درختان یکی از روش‌های سنتی و در عین حال کاربردی در نگهداری باغ و فضای سبز است که سال‌هاست در مناطق مختلف جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. شاید شما هم بارها در کوچه‌ها، باغ‌ها یا حتی پارک‌ها دیده باشید که تنه درختان به رنگ سفید یا گاهی رنگ‌های روشن دیگری درآمده‌اند. این کار تنها جنبه‌ی زیبایی ندارد، بلکه اهداف حفاظتی و بهداشتی مهمی را دنبال می‌کند. در این مقاله به طور جامع و تخصصی به بررسی علت رنگ کردن تنه درخت، فواید این کار و همچنین بهترین زمان برای انجام آن خواهیم پرداخت.
چرا تنه درخت را رنگ میکنند
رنگ کردن تنه درخت به معنای پوشاندن بخش پایینی تنه (معمولاً از سطح خاک تا ارتفاعی حدود یک متر) با موادی مانند رنگ سفید بر پایه آب، ترکیبات آهکی یا رنگ‌های مخصوص درختان است. این عمل در نگاه اول ساده به نظر می‌رسد، اما پشت آن دلایل علمی و باغبانی متعددی وجود دارد.
درختان در معرض عوامل محیطی مختلفی مانند نور خورشید، تغییرات دما، حشرات، بیماری‌ها و حتی آسیب‌های مکانیکی هستند. تنه درخت که وظیفه‌ی انتقال آب و مواد غذایی را بر عهده دارد، اگر دچار آسیب شود می‌تواند رشد درخت را به خطر بیندازد. به همین دلیل باغداران و کارشناسان فضای سبز از رنگ کردن تنه به‌عنوان یک روش پیشگیرانه و محافظتی استفاده میکنند.
این رنگ معمولاً بازتاب نور خورشید را افزایش می‌دهد، سطح دما را تنظیم می‌کند و در برابر بسیاری از عوامل مخرب طبیعی یا انسانی نقش محافظتی ایفا می‌کند. به همین خاطر است که در باغداری مدرن نیز هنوز هم رنگ کردن تنه، روشی معتبر و کاربردی محسوب می‌شود.
پیشنهاد خرید: برای تهیه سم محافظت تنه درخت با قیمت مناسب و وزن 4 کیلویی کلیک کنید: سم محافظ تنه درخت
دلایل رنگ کردن تنه درخت
۱. محافظت در برابر آفتاب‌سوختگی
یکی از مهم‌ترین دلایل رنگ کردن تنه درخت، جلوگیری از آفتاب‌سوختگی است. در فصل‌های سرد سال، زمانی که هوا خنک است و سپس ناگهان نور شدید خورشید به سطح تنه می‌تابد، تغییرات دمایی شدیدی ایجاد می‌شود. این تغییر ناگهانی دما می‌تواند باعث ترک‌خوردگی پوسته‌ی تنه و آسیب به لایه‌های زیرین شود. رنگ سفید یا روشن روی تنه، با بازتاب نور خورشید، مانع از افزایش بیش‌ازحد دما و بروز این نوع آسیب می‌شود.
۲. پیشگیری از ترک‌های دمایی
درختان در زمستان و اوایل بهار بیشتر از هر زمانی مستعد ترک خوردن هستند. زمانی که طی روز تنه گرم می‌شود و شب‌هنگام دما به شدت کاهش پیدا می‌کند، انقباض و انبساط‌های متوالی موجب ایجاد شکاف می‌شود. این شکاف‌ها دروازه‌ای برای ورود قارچ‌ها و آفات هستند. رنگ کردن تنه کمک می‌کند که این تغییرات دمایی شدید کاهش یابد و پوست درخت سالم‌تر بماند.
۳. کاهش حمله‌ی حشرات و آفات
بسیاری از آفات مانند مورچه‌ها، شته‌ها یا لاروهای حشرات از طریق تنه وارد درخت می‌شوند. رنگی که بر روی تنه زده می‌شود، اغلب حاوی موادی است که حشرات را دفع می‌کند یا مسیر حرکت آن‌ها را مختل می‌سازد. علاوه بر آن، سطح صاف و پوشیده‌ی رنگ، مانع از لانه‌سازی برخی حشرات روی تنه خواهد شد.
۴. جلوگیری از رشد قارچ‌ها و بیماری‌ها
قارچ‌ها معمولاً از طریق زخم‌های کوچک روی تنه وارد درخت می‌شوند. وقتی تنه با رنگ یا محلول‌های آهکی پوشیده شود، سطحی محافظ ایجاد می‌گردد که احتمال رشد قارچ و باکتری‌ها را به حداقل می‌رساند. این موضوع در باغ‌هایی که رطوبت بالایی دارند یا درختان میوه‌ی حساس کشت می‌شوند اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
۵. حفاظت مکانیکی و افزایش طول عمر تنه
تنه‌ی درختان جوان بسیار حساس‌تر از درختان بالغ است. برخورد ابزار باغبانی، وسایل نقلیه یا حتی حیوانات می‌تواند باعث خراش یا آسیب شود. رنگ کردن تنه تا حدودی مانند یک لایه‌ی محافظ عمل می‌کند و میزان این آسیب‌ها را کاهش می‌دهد.
پیشنهاد خرید: اگر درخت میوه داری و دنبال کود قدرتمند و مفید هستی این لیست رو ببین: کود برای درخت میوه
فواید رنگ کردن تنه درخت
۱. افزایش مقاومت درختان در برابر عوامل محیطی
با رنگ کردن، تنه درخت در برابر شرایط سخت محیطی مقاوم‌تر می‌شود. این کار مخصوصاً برای درختان جوانی که هنوز پوسته‌ی ضخیم و مقاوم ندارند اهمیت ویژه‌ای دارد.
۲. کمک به بهبود رشد و باردهی درختان میوه
درختانی که کمتر در معرض آسیب قرار می‌گیرند، انرژی خود را صرف رشد بهتر و باردهی بیشتر میکنند. بنابراین رنگ کردن تنه می‌تواند غیرمستقیم موجب افزایش کیفیت و کمیت محصولات باغی شود.
۳. بهبود ظاهر باغ یا فضای سبز
هرچند جنبه‌ی اصلی رنگ کردن تنه، محافظت است، اما نمی‌توان از جنبه‌ی زیبایی آن چشم‌پوشی کرد. رنگ سفید تنه‌ها در کنار سبزی برگ‌ها و چمن، جلوه‌ای چشم‌نواز ایجاد می‌کند که مخصوصاً در محیط‌های عمومی و پارک‌ها مورد توجه است.
۴. افزایش طول عمر درختان
درختی که کمتر آسیب می‌بیند و بهتر از خود محافظت می‌شود، طبیعتاً عمر طولانی‌تری خواهد داشت. رنگ کردن تنه با پیشگیری از آسیب‌های ناشی از آفات، بیماری‌ها و عوامل محیطی، نقش مهمی در افزایش طول عمر درخت ایفا می‌کند.
پیشنهاد مطالعه مقاله مشابه: راه های کلفت شدن تنه درختان
بهترین زمان برای رنگ کردن تنه درخت
انتخاب زمان مناسب برای رنگ کردن تنه بسیار اهمیت دارد. اگر این کار در زمان نامناسبی انجام شود، اثرگذاری آن کاهش می‌یابد و حتی ممکن است به درخت آسیب برساند.
۱. اواخر پاییز و ابتدای زمستان
مناسب‌ترین زمان برای رنگ کردن تنه، اواخر پاییز تا اوایل زمستان است. در این دوره، برگ‌ها ریخته‌اند و درخت وارد مرحله‌ی خواب زمستانی می‌شود. پوشاندن تنه در این زمان کمک می‌کند که درخت در طول زمستان و به‌ویژه در روزهای سرد و شب‌های یخبندان، کمتر دچار ترک‌خوردگی شود.
۲. اوایل بهار برای مناطق سردسیر
در مناطقی که سرمای زمستان طولانی است، رنگ کردن اوایل بهار نیز توصیه می‌شود. این کار مانع از آن می‌شود که تغییرات دمای شدید در روز و شب باعث آسیب به درخت گردد.
۳. در صورت نیاز در طول سال
اگر درخت دچار آسیب‌دیدگی یا حمله‌ی آفات شد، می‌توان در هر زمان از سال بخشی از تنه را رنگ کرد. البته این کار باید با دقت و با استفاده از ترکیبات مناسب انجام شود تا به پوست درخت صدمه نزند.
چه نوع رنگی برای تنه درخت مناسب است؟
یکی از نکات مهم در رنگ کردن تنه، انتخاب رنگ مناسب است. استفاده از رنگ‌های شیمیایی و صنعتی ممکن است به بافت درخت آسیب برساند. به همین دلیل معمولاً از ترکیبات زیر استفاده می‌شود:
رنگ‌های سفید بر پایه آب – رایج‌ترین و امن‌ترین گزینه برای بیشتر درختان.
محلول آهک – سنتی‌ترین روش که هنوز هم در بسیاری از باغ‌ها استفاده می‌شود.
ترکیبات آهک و مس یا گوگرد – برای افزایش مقاومت در برابر قارچ‌ها و بیماری‌ها.
رنگ‌های مخصوص باغبانی – محصولاتی آماده که به طور ویژه برای درختان تولید شده‌اند و ایمنی بیشتری دارند.
نکات مهم هنگام رنگ کردن تنه درخت
قبل از رنگ کردن، سطح تنه باید از پوست‌های خشک و زوائد پاک شود.
رنگ نباید بیش از حد غلیظ باشد، زیرا مانع از تنفس طبیعی پوست درخت خواهد شد.
ارتفاع رنگ کردن معمولاً تا حدود یک متر کفایت می‌کند.
برای درختان جوان، باید از رنگ‌های ملایم‌تر و ایمن‌تر استفاده شود.
در صورت بارندگی شدید، بهتر است رنگ کردن به تعویق بیفتد تا مواد شسته نشوند.
جمع‌بندی
رنگ کردن تنه درخت یک اقدام ساده اما بسیار مؤثر در مدیریت باغ و فضای سبز است. این کار علاوه بر زیبایی، فواید مهمی مانند جلوگیری از آفتاب‌سوختگی، کاهش ترک‌های دمایی، پیشگیری از حمله‌ی آفات و بیماری‌ها و افزایش طول عمر درختان دارد. بهترین زمان برای رنگ کردن تنه معمولاً اواخر پاییز تا اوایل زمستان است، اما بسته به شرایط اقلیمی می‌تواند در اوایل بهار یا حتی در مواقع خاص در طول سال هم انجام شود.
