روغن دانه کلزا، معروف به canola oil، یکی از محبوب‌ترین روغن‌های گیاهی است که به دلیل طعم خنثی، پایداری در دماهای بالا و پروفایل چربی مطلوب، در پخت‌و‌پز و صنایع غذایی فراوان کاربرد دارد اما آیا تنها به خاطر قیمت مناسب به‌کار می‌رود؟ خیر، دلایل بسیاری پشت انتخاب آن هستند که در ادامه 8 خواص بی نظیر روغن دانه کلزا بررسی می‌کنیم.
لیست خواص روغن کلزا
۱. کاهش کلسترول بد (LDL) و تقویت سلامت قلب
بررسی‌ها نشان داده‌اند که جایگزینی چربی‌های اشباع‌شده با روغن کلزا می‌تواند کلسترول LDL را میان ۱۱ تا ۲۵٪ کاهش دهد .
همچنین با تغییر الگوی چربی مصرفی، میزان کلسترول کل تا حدود ۱۲٪ کاهش یافته است .
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) مجوز بیان اینکه «مصرف یک قاشق روغن کلزا در روز ممکن است ریسک بیماری قلبی را کاهش دهد» را صادر کرده است. به هرحال استفاده از هر روغنی باید محدود باشد و نباید در آن زیاده روی کرد.
۲. غنی از چربی‌های غیراشباع
روغن کلزا تنها ۷٪ چربی اشباع دارد، در حالی که ۶۳٪ آن را چربی تک‌غیراشباع (MUFA) و ۲۸٪ آن را چربی چندغیراشباع تشکیل می‌دهد .
این ترکیب چربی برای سلامت قلب مفید است و در کاهش فشار خون و التهاب نقش دارد.
اگر قصد کاشت کلزا داری این بذر رو حتما بررسی کن: بذر کلزا رقم هامان
۳. منبع غنی ویتامین E و K
هر قاشق غذاخوری روغن کلزا تقریباً ۱۶٪ از نیاز روزانه به ویتامین E را تأمین می‌کند
این ویتامین‌ها آنتی‌اکسیدان هستند و نقش مهمی در حفاظت سلولی، سیستم ایمنی و لخته‌شدن خون ایفا می‌کنند.
۴. دارای اسیدهای چرب امگا-۳ و امگا-۶
نسبت مناسب امگا-۶ به امگا-۳ در این روغن (تقریباً ۲:۱) برای کنترل پاسخ‌های التهابی مطلوب است .
مطالعات نشان می‌دهند مصرف این اسیدهای چرب با کاهش ابتلا به بیماری‌های قلبی، دیابت نوع ۲ و فشار خون همراه است.
این مقاله آموزشی رو حتما بخون: آموزش کاشت و برداشت کلزا
5. کمک به متابولیسم و کنترل وزن
برخی مطالعات نشان داده‌اند جایگزینی چربی اشباع با روغن کلزا ممکن است با کاهش چربی احشایی (visceral fat) و بهبود نشانگرهای متابولیسم مرتبط باشد .
اگرچه نتایج در مورد کاهش وزن صریح نیست، ولی مزیت بالقوه‌ای برای کنترل ترکیب بدنی دارد .
6. نقش در تنظیم قند خون و حساسیت به انسولین
مطالعات حاکی از آن‌اند که مصرف روغن کلزا در رژیم‌های کم بار گلیکمی می‌تواند به تعادل قند خون و حساسیت انسولین در افراد مبتلا به دیابت نوع II کمک کند .
در بیماری‌هایی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، مصرف روزانه ۲۵ گرم نسبت به روغن زیتون یا آفتاب‌گردان باعث کاهش تری‌گلیسیرید و نسبت LDL/HDL شده است .
اگر کشاورز هستی، این مقاله بهت اطلاعات خیلی خوبی میده: درآمد، هزینه و سود کاشت کلزا
7. کاهش التهاب
مطالعات بزرگ و همچنین متاآنالیزها نشان داده‌اند که مصرف روغن کلزا با کاهش برخی نشانگرهای التهابی مانند IL‑6 همراه است .
برخلاف ادعای برخی جریان‌های ضد روغن‌های صنعتی، دیگر پژوهش‌ها نشان داده‌اند التهاب با مصرف کلزا نه‌تنها کمتر می‌شود که مشابه با روغن زیتون است .
8. حمایت از سلامت مغز و حافظه
روغن کلزا سرشار از آلفا-لینولنیک اسید (ALA) است که در بدن به DHA و EPA تبدیل می‌شود؛ این اسیدها برای رشد و سلامت سلول‌های مغزی حیاتی‌اند .
هرچند مطالعات حیوانی برخی اختلالات مغزی را نشان داده‌اند و نتایج متناقض بوده‌اند، اما شواهد انسانی زیادی از محافظت مغز و کاهش خطر زوال عقل وجود ندارد. نیاز به تحقیق بیشتر احساس می‌شود .
نکات احتیاط
| نکته | توضیح |
|---|---|
| گرم‌کردن مکرر | اگر روغن را چندین بار گرم کنید (مثل سرخ‌کردن مجدد)، امکان تشکیل چربی ترانس و رادیکال‌های آزاد افزایش می‌یابد . مقاومت روغن کاهش می‌یابد. | |
| حساسیت به اکسید شدن | ذخیره آن باید در ظروف بسته، محیط خنک و تاریک باشد تا آنتی‌اکسیدان‌ها حفظ شود. |
| تعادل منابع چربی | بهتر است تنوع چربی‌ها (زیتون، آووکادو، ماهی چرب) را همراه کلزا داشته باشید . |
جمع‌بندی نهایی
روغن دانه کلزا با توجه به پروفایل چربی سالم، غنای ویتامین‌ها، قابلیت پخت‌و‌پز در دمای بالا و قیمت مناسب، گزینه‌ای هوشمندانه برای جایگزینی چربی‌های اشباع است. مزایایی از جمله کاهش کلسترول LDL، بهبود متابولیسم، کاهش التهاب و پایداری حرارتی آن را به انتخابی مطلوب تبدیل کرده‌اند. حالا شما در بخش نظرات این مقاله بگید که به نظر شما بهترین خاصیت روغن دانه کلزا چیست و آیا این روغن اصلا ارزش استفاده رو دارد یا خیر.
